Żylaki odbytu są przypadłością dotykającą jednakowo kobiety i mężczyzn. Jednak część osób jest szczególnie narażona na występowanie hemoroidów. Które czynniki sprzyjają ich występowaniu? Na czym polega profilaktyka i leczenie choroby hemoroidalnej?
Jak powstają hemoroidy?
Guzki krwawnicze to niewielkie struktury naczyniowe w obrębie odbytnicy, które zapewniają optymalny poziom szczelności podczas defekacji i oddawania gazów. Gdy guzki nie ulegają opróżnieniu z nagromadzonej w nich krwi, co prowadzi do ich przesadnego powiększenia, to wówczas przeobrażają się w hemoroidy – żylaki odbytu. Patologiczne zwiększenie rozmiarów guzków krwawniczych jest nierozerwalnie związane z występowaniem niekorzystnych dolegliwości m.in. uciążliwego świądu i podrażnień odbytnicy oraz bolesnego wypróżniania, któremu towarzyszy krwawienie.
Jakie są czynniki ryzyka powstawania hemoroidów?
Rozrost i przekrwienie guzków krwawniczych powstaje w określonych sytuacjach. Jedną z najczęstszych przyczyn jest niewłaściwa dieta. Niewielka podaż błonnika, niedostateczne nawodnienie oraz spożycie dużej ilości produktów bogatych w tłuszcze i konserwanty skutkuje przesadnym utwardzeniem stolca. Gęsta masa kałowa może prowadzić do podrażnienia czy uszkodzenia guzków krwawniczych, co zwiększa szansę występowania hemoroidów. Dlatego też żylaki odbytu niezwykle często idą w parze z otyłością i nadwagą.
Choć ćwiczenia fizyczne stanowią element profilaktyki i przeciwdziałania hemoroidom, to w niektórych przypadkach sport stanowi przyczynę. Trójbój siłowy, crossfit czy kulturystyka są związane ze wzrostem napięcia mięśni brzucha, co powoduje zwiększone ciśnienie i oddziaływanie na struktury naczyniowe w obrębie odbytnicy – podobne efekty następują w trakcie wyczerpującej pracy fizycznej.
Sedenteryjny tryb życia i długotrwała praca przy biurku również nie mają korzystnego wpływu na guzki krwawnicze. Zbyt mała ilość ruchu może spowodować upośledzenie prawidłowego przepływu krwi w tamtejszych strukturach i zwiększyć szansę występowania choroby hemoroidalnej – w przypadku sportu analogiczna sytuacja następuje podczas długodystansowej jazdy na rowerze. Dlatego regularne spacery po biurze mają zbawienny wpływ nie tylko na postawę ciała, mięśnie i skupienie.
Zwiększone ryzyko pojawienia się hemoroidów dotyczy też osób z chorobami układu pokarmowego. Przewlekłe biegunki i zaparcia w mniejszym lub większym stopniu powodują podrażnienie okolic odbytnicy. Zaparcia są szczególnie częstymi problemami wśród seniorów, u których następuje zaburzenie prawidłowego pasażu jelitowego. Hemoroidy mogą także występować u osób po urazach rdzenia kręgowego czy u niektórych pacjentów neurologicznych z upośledzeniem funkcjonalności zwieraczy.
Obecność hemoroidów jest również powiązana z higieną osobistą. Intensywne wycieranie odbytnicy przy pomocy szorstkiego papieru toaletowego lub ręcznika może wywołać mniejsze bądź większe podrażnienia. Niedokładne wycieranie i zalegająca wilgoć w tej okolicy mogą z kolei skutkować rozwojem bakterii czy chorobotwórczych grzybów, które sprzyjają naruszeniu stanu skóry. Ponadto warto zaznaczyć, że zbyt ciasna bielizna również jest czynnikiem ryzyka sprzyjającym występowaniu żylaków odbytu. Osoby z powiększonymi guzkami krwawniczymi powinny unikać długich kąpieli w wannie, a wykonywać delikatne podmywanie.
Jakie są najlepsze sposoby na hemoroidy?
- Dieta wysokobłonnikowa i regularne picie wody;
- Maści i żele z diosminą w celu przeciwdziałaniu zastojom;
- Zwiększenie aktywności fizycznej i unikanie przesadnie intensywnego wysiłku;
- Okłady i nasiadówki na bazie ziół np. arnika górska, kora dębu, rumianek czy oczar wirginijski;
- Stosowanie preparatów do pielęgnacji podrażnień np. z aloesem, nagietkiem, argininą czy leucyną;
- Zmiana bielizny na produkty zwiewne i wykonane z naturalnych materiałów.
Bibliografia:
- Szczepkowski M. „Co nowego w chorobie hemoroidalnej.” Postępy Nauk Medycznych 2006, 5: 207-215.
- Abascal K., Yarnell E. "Botanical treatments for hemorrhoids." Alternative & Complementary Therapies 2005 11 (6): 285-289.
- Bielecki K., Cabaj H. „Choroba hemoroidalna.” Postępy Nauk Medycznych 2000, 3: 35-39
